منظور از امنیت سایبری چیست؟

حملات هکرها یکی از مهم‌ترین تهدیداتی است که معمولاً برای نفوذ، اصلاح، پاک کردن، تخریب یا باج‌گیری سیستم‌ها و داده‌های محرمانه کاربر یا سازمان طراحی شده‌اند. یکی از روش‌هایی که برای کنترل و خنثی کردن حملات هکرها می‌تواند استفاده شود، بکارگیری رویکردهای تدافعی در امنیت سایبری است.

انواع امنیت سایبری

امنیت سایبری را می‌توان به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد که هماهنگی مشترک آنها جهت تامین امنیت سایبری در یک سازمان ضروری است. این دسته‌بندی‌ها شامل موارد زیر هستند:

 امنیت برنامه‌ها

 امنیت اطلاعات یا داده‌ها

 امنیت شبکه‌ها

 امنیت برنامه‌هایی برای بازیابی بلایا و تداوم کسب‌وکار

 امنیت عملیاتی

 امنیت ابری

 امنیت زیرساخت‌های حیاتی

 امنیت فیزیکی

 آموزش کاربران نهایی

حفظ امنیت سایبری در میان سناریوهای تهدید، همیشه در حال تحول نوعی چالش بزرگ برای سازمان‌ها است. برای مثال در گذشته رویکردهای واکنشی سنتی که در برابر تهدیدات کمتر شناخته‌شده رویکرد تدافعی در نظر گرفته نمی‌شد، امروزه کارآمد نیست و می‌بایست برای برقراری امنیت در فضای سایبری، رویکردهای فعال‌تر و سازگارتر ارائه کرد.

مزایای امنیت سایبری

از مهم‌ترین مزایای امنیت سایبری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

 محافظت از کسب‌وکارها در برابر حملات سایبری و نقض اطلاعات

 حفاظت از داده‌ها و شبکه‌ها

 جلوگیری از دسترسی غیرمجاز کاربران

 ایمن‌سازی کاربران نهایی و دستگاه‌های نقطه پایانی

 رعایت استانداردهای نظارتی

 تداوم عملیات تجاری کسب‌وکارها

 افزایش اعتماد و شهرت به شرکت در بین توسعه‌دهندگان، شرکا، مشتریان، ذینفعان و کارمندان

اشکال مختلف تهدیدات امنیت سایبری

همگام با فناوری‌های در حال تحول، انواع تهدیدات مختلف و جدیدی در حوزه امنیت سایبری به وجود می‌آیند یا به شکل پیشرفته‌تری تبدیل می‌شوند. در حال حاضر تهدیدات امنیتی مختلفی وجود دارد که در ادامه برخی از رایج‌ترین این تهدیدات مورد بحث قرار خواهند گرفت.

بدافزارها

بدافزارها (Malware) دسته‌ای از نرم‌افزارهای مضر هستند که در آن هر فایل یا برنامه‌ای می‌تواند برای آسیب رساندن به کاربر کامپیوتر به سلاحی خطرناک تبدیل شود. این شامل انواع مختلفی از بدافزارها مانند کرم‌ها، ویروس‌ها، تروجان‌ها و جاسوس‌افزارها است.

باج افزارها

باج‌افزارها (Ransomware) نوعی بدافزار هستند که در آن یک مهاجم یا به‌ اصطلاح یک هکر، فایل‌های سیستم کامپیوتری شخص یا سازمان قربانی را معمولاً از طرق مختلفی رمزگذاری می‌کند و به دنبال آن در ازای رمزگشایی و انتشار این فایل‌ها، از کاربر باج‌خواهی می‌کند.

مهندسی اجتماعی

مهندسی اجتماعی (Social Engineering) نوعی روش حمله است که بر تعامل انسان با انسان متکی است و کاربران را فریب می‌دهد تا با دور زدن پروتکل‌های امنیتی، اطلاعاتی که معمولاً ایمن هستند را بدست آورند.

فیشینگ

فیشینگ (Phishing) نوعی مهندسی اجتماعی محسوب می‌شود که شامل ارسال ایمیل‌ها یا پیام‌های متنی جعلی است که به نظر می‌رسد منشا آن از منابع قانونی باشد. این پیام‌ها معمولاً مخاطبان گسترده‌ای را هدف قرار می‌دهند. هدف این پیام‌ها سرقت اطلاعات حساس، مانند جزئیات کارت اعتباری یا اعتبار ورود به سیستم است.

تهدیدهای داخلی

تهدیدهای داخلی مربوط به نقض یا ضررهای امنیتی است که توسط عوامل انسانی مانند کارمندان، پیمانکاران یا مشتریان ایجاد می‌شود. این تهدیدها می‌توانند مخرب یا غیرعمدی باشند.

حملات انکار سرویس

حملات انکار سرویس توزیع شده (DDoS) زمانی اتفاق می‌افتد که چندین سیستم مانند سرور، وب‌سایت یا سایر منابع شبکه بر ترافیک یک سیستم هدف غلبه می‌کنند. این حملات با پیام‌ها یا درخواست‌های اتصال، سیستم را کند یا خراب می‌کنند و مانع از ایجاد ترافیک قانونی می‌شوند.

تهدیدهای پایدار پیشرفته

تهدیدهای پایدار پیشرفته (APT) به حملات هدفمند و پایداری گفته می‌شود که در آن مهاجم، شبکه‌ای را با هدف سرقت داده‌ها مورد حمله قرار می‌دهد و تا مدت زمان طولانی شناسایی نمی‌شود.

حملات مردمیانی

حملات Man-in-the-Middle (MitM) یا حملات مردمیانی، حملات نظارتی هستند که در آن مهاجم، پیام‌ها را بین دو طرف که مستقیماً با یکدیگر در ارتباط هستند، ره‌گیری و ارسال می‌کند.

سایر حملات رایج عبارت‌اند از بات‌نت‌ها، کیت‌های بهره‌برداری، تبلیغات بد، vishing، حملات پر کردن اعتبار، حملات اسکریپت بین سایتی (XSS)، حملات تزریق SQL و به خطر انداختن ایمیل‌های تجاری (BEC).

چالش‌های امنیت سایبری

امنیت سایبری به طور مداوم با مسائلی مانند هکرها، از دست دادن داده‌ها، حریم خصوصی، مدیریت ریسک و تکامل استراتژی‌های امنیت سایبری دست و پنجه نرم می‌کند. پیش‌بینی می‌شود که تعداد حملات سایبری در طول سال‌های آینده افزایش یابد. چالش‌های کلیدی امنیت سایبری که مستلزم توجه مداوم‌اند شامل موارد زیر هستند:

 سازگاری با تهدیدات در حال تغییر

 مدیریت حجم داده‌ها

 ارتقاء آگاهی و آموزش امنیت سایبری

 رفع کمبود نیروی کار و شکاف مهارتی

 مدیریت حملات زنجیره تأمین و ریسک‌های شخص ثالث

سازگاری با تهدیدات در حال تغییر

یکی از مهم‌ترین موانع در امنیت سایبری، تغییر مستمر چشم‌انداز خطرات امنیتی است. ظهور فناوری‌های جدید و کاربردهای بدیع یا متفاوت آن‌ها، راه را برای روش‌های جدید حمله هموار می‌کند. به‌روز ماندن با این تغییرات و پیشرفت‌های مکرر در حملات و اقدامات حفاظتی، کاری اساسی و در حین حال سخت محسوب می‌شود. یکی از مسائل مهم این است که اطمینان حاصل شود تمام جنبه‌های امنیت سایبری به طور مداوم به‌روز می‌شوند تا از آسیب‌پذیری‌های احتمالی دفاع کنند. این می‌تواند به‌ویژه برای سازمان‌های کوچک‌تر با کارکنان محدود یا منابع داخلی، چالش‌برانگیز باشد.

مدیریت حجم داده‌ها

سازمان‌ها معمولاً با حجم زیادی از داده‌ها سروکار دارند که ریسک به سرقت رفتن داده‌ها توسط مجرمان سایبری را افزایش می‌دهد. به عنوان مثال، سازمانی که اطلاعات شخصی پرسنل را در فضای ابری ذخیره می‌کند، ممکن است مورد هدف حمله باج‌افزار قرار گیرد. به همین خاطر سازمان‌ها باید اقدامات پیشگیرانه‌ای را برای جلوگیری از چنین نقض‌هایی انجام دهند.

ارتقاء آگاهی و آموزش امنیت سایبری

برنامه‌های امنیت سایبری باید آموزش کاربران نهایی را در اولویت قرار دهد. کارمندان ممکن است ناخواسته تهدیدها و آسیب‌پذیری‌هایی را از طریق لپ‌تاپ یا دستگاه‌های تلفن همراه خود وارد فضای کار کنند. آن‌ها همچنین ممکن است رفتارهای ناامن مانند کلیک کردن بر روی لینک‌های مخرب یا دانلود پیوست‌ها از ایمیل‌های فیشینگ را خواسته یا ناخواسته انجام دهند. آموزش منظم آگاهی از امنیت می‌تواند کارمندان را توانمند کند تا نقش موثری در محافظت از شرکت خود در برابر تهدیدات سایبری ایفا کنند.

رفع کمبود نیروی کار و شکاف مهارتی

یکی دیگر از چالش‌های امنیت سایبری، کمبود پرسنل امنیت سایبری ماهر است. همان‌طور که کسب‌وکارها داده‌های بیشتری را جمع‌آوری و استفاده می‌کنند، نیاز به کارکنان امنیت سایبری برای تجزیه‌وتحلیل، مدیریت و پاسخ به حوادث افزایش می‌یابد.

مدیریت حملات زنجیره تأمین و خطرات شخص ثالث

سازمان‌ها ممکن است پروتکل‌های امنیتی سخت‌گیرانه‌ای را درنظر بگیرند اما اگر شرکا، تأمین‌کنندگان و فروشندگان شخص ثالثی که به شبکه‌های آنها دسترسی دارند؛ ایمن نباشند، تمام این تلاش‌ها ممکن است به هدر برود. در این حال حملات زنجیره تأمین مبتنی بر نرم‌افزار و سخت‌افزار به چالش‌های امنیتی پیچیده‌ای تبدیل می‌شوند. به همین دلیل سازمان‌ها باید به ریسک شخص ثالث در زنجیره تأمین رسیدگی کنند و مشکلات عرضه نرم‌افزار را به حداقل برسانند.

نقش اتوماسیون در امنیت سایبری چیست؟

اتوماسیون (خودکار سازی وظایف) به عنصری حیاتی در ایمن‌سازی کسب‌وکارها همگام با افزایش تعداد روزافزون و پیچیدگی تهدیدات سایبری تبدیل شده است. استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در بخش‌هایی که داده‌های با حجم بالا را مدیریت می‌کنند، می‌تواند امنیت سایبری را در زمینه‌های کلیدی زیر افزایش دهد:

 شناسایی تهدیدات سیستم‌های هوش مصنوعی می‌تواند حجم وسیعی از داده‌ها را پردازش کرده، تهدیدات شناخته شده را شناسایی و تهدیدات جدید بالقوه را پیش‌بینی کند.

 واکنش به تهدیدات سیستم‌های هوش مصنوعی می‌توانند اقدامات امنیتی را به صورت خودکار طراحی و اجرا کنند.

از جمله دیگر مزایای اتوماسیون در این حوزه می‌توان به امنیت سایبری طبقه‌بندی حملات، شناسایی بدافزار، تجزیه‌وتحلیل ترافیک و بررسی انطباق اشاره کرد.

تامین‌کنندگان و ابزارهای امنیت سایبری

تامین‌کنندگان امنیت سایبری مجموعه‌ای از محصولات و خدمات امنیتی را ارائه می‌دهند. بطور کلی ابزارها و سیستم‌های امنیتی رایج عبارت‌اند از:

 مدیریت هویت و دسترسی (IAM)

 دیوارهای امنیتی

 حفاظت نقطه پایانی

 آنتی‌ویروس

 سیستم‌های تشخیص/جلوگیری از نفوذ (IPS/IDS)

 پیشگیری از دست دادن داده (DLP)

 اطلاعات امنیتی و مدیریت رویداد (SIEM)

 ابزارهای رمزگذاری

 اسکنرهای آسیب‌پذیری

 شبکه‌های خصوصی مجازی (VPN)

 پلتفرم محافظت از بار کاری ابری (CWPP)

 کارگزار امنیتی Cloud Access (CASB)

فرصت‌های شغلی در رشته امنیت سایبری چیست؟

با گسترش چشم‌انداز تهدیدات سایبری و تهدیدات نوظهور مانند موارد مرتبط با اینترنت اشیا، نیاز روزافزون به افرادی با آگاهی از امنیت سایبری و مهارت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری وجود دارد. وظایف متخصصان فناوری اطلاعات و سایر متخصصان کامپیوتری در زمینه امنیت عبارت‌اند از:

 مدیر ارشد امنیت اطلاعات (CISO): این نقش شامل اجرای برنامه امنیتی در سراسر سازمان و نظارت بر عملیات بخش امنیت فناوری اطلاعات است.

 افسر ارشد امنیت (CSO): این فرد مسئول اجرایی امنیت فیزیکی یا سایبری یک سازمان است.

 مهندسین امنیت: این متخصصان با تمرکز بر کنترل کیفیت در زیرساخت فناوری اطلاعات، از دارایی‌های سازمان در برابر تهدیدات محافظت می‌کنند.

 معماران امنیتی: این افراد مسئول برنامه‌ریزی، تجزیه‌وتحلیل، طراحی، آزمایش، نگهداری و پشتیبانی از زیرساخت‌های حیاتی یک سازمان هستند.

 تحلیل‌گران امنیتی: مسئولیت‌های آن‌ها شامل برنامه‌ریزی اقدامات و کنترل‌های امنیتی، حفاظت از فایل‌های دیجیتال و انجام ممیزی‌های امنیتی داخلی و خارجی است.

 متخصص تست نفوذ: این افراد به عنوان هکرهای اخلاقی، امنیت سیستم‌ها، شبکه‌ها و برنامه‌ها را آزمایش می‌کنند و به دنبال آسیب‌پذیری‌هایی می‌گردند که می‌تواند توسط عوامل مخرب مورد سوءاستفاده قرار گیرند.

 شکارچیان تهدید: به عنوان تحلیل‌گران تهدید، هدف آن‌ها کشف آسیب‌پذیری‌ها حملات و کاهش آن‌ها قبل از به خطر افتادن یک کسب‌وکار است.

سایر مشاغل امنیت سایبری شامل مشاوران امنیتی، افسران حفاظت از داده‌ها، معماران امنیت ابری، مدیران و تحلیل‌گران مرکز عملیات امنیتی (SOC)، محققان امنیتی، رمزنگاران و مدیران امنیتی است.

نقش ما در امنیت سایبری چیست؟

به عنوان کاربران اینترنت، نقش ما در برقراری امنیت سایبری شامل اجرای عادات اینترنتی ایمن برای محافظت از خود و شبکه‌هایمان در برابر تهدیدات سایبری بالقوه است. برای مثال استفاده از رمز عبورهای قوی و منحصربه‌فرد، فعال کردن احراز هویت دومرحله‌ای، به‌روزرسانی منظم و اصلاح نرم‌افزار، اجتناب از کلیک روی لینک‌ها یا وب‌سایت‌های مشکوک و توجه به اطلاعاتی که به‌صورت آنلاین به اشتراک می‌گذاریم، از جمله راهکارهایی است می‌توان در راستای تامین امنیت در فضای سایبری به کار برد.

 همچنین وظیفه ما شامل آموزش خود در مورد تهدیدات سایبری مختلف و مطلع ماندن از آخرین اقدامات امنیت سایبری است. در مفهوم وسیع‌تر، شرکت‌ها و سازمان‌ها مسئولیت حفاظت از سیستم‌ها و داده‌های خود را دارند که شامل حفظ قدرتمند زیرساخت امنیت سایبری و آموزش کارکنان در مورد بهترین شیوه‌های امنیت سایبری است.

دوره آشنایی با امنیت سایبری

به‌طور خلاصه امنیت سایبری جنبه مهمی از دنیای دیجیتالی ما را نشان می‌دهد که شامل محافظت از سیستم‌های متصل به اینترنت از جمله سخت‌افزار، نرم‌افزار و داده‌ها در برابر تهدیدات سایبری بالقوه است. هدف امنیت سایبری به کارگیری مجموعه‌ای از تکنیک‌ها برای تشخیص تهدید، پاسخ به حادثه و نظارت مستمر، دفاع در برابر دسترسی‌های غیرمجاز و حملات سایبری است.